Co czuje alkoholik i jak się zachowuje, kiedy nie pije?
Wśród choroby alkoholowej krąży wiele mitów. Stereotypowy alkoholik jest osobą z marginesu społecznego, którą widuje się pod sklepem z butelką w ręku. Na szczęście świadomość społeczna na ten temat z każdym dniem jest większa i coraz więcej osób rozumie, że uzależnienie może stać się problemem każdego, bez względu na wiek, płeć, zawód, pochodzenie czy status społeczny. Z chorobą zmagają się ojcowie, matki, synowie, siostry, bracia, córki, dziadkowie itd. Co jest pewne - nadużywanie alkoholu jest czynnikiem destabilizującym funkcjonowanie człowieka, a także jego rodziny.
Prawie każdy z nas widział, doświadczył lub potrafi sobie wyobrazić zachowanie kogoś znajdującego się pod wpływem. Ale przecież osoby uzależnione nie są pijane przez 24 godziny na dobę. Dlatego w dzisiejszym artykule odpowiadamy na pytania: Co czuje alkoholik, jak nie pije? Jak się zachowuje? Co myśli? A przede wszystkim - dlaczego tak się dzieje?
Co czuje alkoholik, jak nie pije?
Wpływ uzależnienia na człowieka
Nadużywanie alkoholu prowadzi do uzależnienia, którego rozwój ma niebagatelny wpływ na wszystkie sfery życia. Poszukiwanie możliwości do picia i samo picie alkoholu stają się najważniejsze. Mechanizmy choroby zaczynają przejmować kontrolę nad zachowaniem, decyzjami i myśleniem człowieka.
Osoba uzależniona porzuca swoje pasje i hobby, przestaje angażować się w życie rodzinne, zaniedbuje swoje dotychczasowe obowiązki, a relacje z innymi ludźmi znacznie się pogarszają. Alkoholicy często stają się agresywni, zachowują się w sposób niemoralny, impulsywny. Stosują przemoc słowną i fizyczną. Bagatelizują sytuację, nie dopuszczają do siebie myśli o problemie z alkoholem.
Osoby uzależnione od alkoholu zachowują się w określony sposób nie dlatego, że takie już są. Mimo tego, że dla wielu osób będzie to niezrozumiałe i bolesne, to mechanizmy choroby alkoholowej wpływają na funkcjonowanie alkoholika — jego działania, myślenie i decyzje.
Alkoholicy doświadczają także wielu przykrych dolegliwości fizycznych. Nudności i wymioty, zgaga, zapalenie układu pokarmowego, tachykardia, podwyższone ciśnienie to tylko niektóre z nich. Na naszym blogu znajdziesz wiele artykułów mówiących o powikłaniach związanych z piciem.
Im dłużej uzależnienie ma możliwość rozwoju, tym objawy będą bardziej nasilone i będzie ich coraz więcej. A odstawienie alkoholu coraz cięższe, coraz bardziej nieprzyjemne i coraz bardziej niebezpieczne.
Zachowanie alkoholika wobec rodziny
Uzależnienie to choroba, która polega m.in. na nieumiejętności radzenia sobie ze swoimi emocjami. Jednym z mechanizmów tej choroby jest przymus sięgania po alkohol w trudnych, kryzysowych momentach; próba odcięcia lub zmiany emocji, szukanie złudnego "ratunku" w substancji. Jednak co w sytuacji, gdy w życiu nie dzieje się nic trudnego/przytłaczającego? Właśnie tutaj odsłania się zdecydowanie bardziej destrukcyjne i podstępne oblicze choroby uzależnienia.
Jakie jest zachowanie alkoholika wobec rodziny/bliskich? W pewnym momencie alkoholik sam zaczyna prowokować sytuacje, które mają docelowo zostać przyczyną picia. Przykładowa sytuacja: uzależniony zaczyna odczuwać przymus picia (jest na głodzie), przez co jest poddenerwowany, rozchwiany emocjonalnie i uszczypliwy. W wyniku czego - często nieświadomie - prowokuje kłótnie z rodziną: zaczyna się wściekać, wylewać frustrację. Po takiej awanturze alkoholik ma już "powód", żeby pić - dużo emocji, poczucie samotności, niesprawiedliwości.
Niestety na tym polega podstępność tej choroby - alkoholik nie ma świadomości, że ta sytuacja była skutkiem jego potrzeby picia, a nie przyczyną.
Typowe zachowania alkoholika — zaprzeczenie i racjonalizacja
Jednym ze sposobów racjonalizacji przez uzależnionego jest szukanie wymówek, okazji i przyczyn swojego picia, przykładowo:
- "Znowu pokłóciłem/am się z żoną/mężem — muszę się napić."
- "W domu ciągle mnie denerwują — muszę się napić."
- "Zwolnili mnie z pracy — muszę się napić."
- "Dostałem awans — muszę się napić."
- "To być ciężki dzień — muszę się napić."
- "To był dzień pełen sukcesów — muszę się napić."
- "Jest weekend — muszę się napić."
- "Wszyscy piją, to normalne. Też mogę się napić."
Jak się zachowuje alkoholik — mechanizm obwiniania
Mechanizm obwiniania w alkoholizmie to strategia, którą osoby uzależnione od alkoholu często stosują, aby uniknąć odpowiedzialności za swoje działania i konsekwencje swojego picia.
Obwinianie może przyjmować różne formy, ale zasadniczo polega na przekierowywaniu winy za problemy związane z alkoholem na innych ludzi lub okoliczności. Alkoholik może obwiniać swojego partnera, rodzinę, pracę, społeczeństwo, stres czy nawet pecha za swoje picie.
Jest to forma zaprzeczania, która pozwala alkoholikowi utrzymać iluzję, że jego picie nie jest problemem lub że jest to coś, co może kontrolować. Obwinianie pozwala mu unikać konfrontacji z rzeczywistością swojego uzależnienia i zamiast tego skupiać się na zewnętrznych "przyczynach" swojego picia. Jest to jedno z wielu zachowań, które może utrudniać uświadomienie sobie problemu i leczenie alkoholizmu.
Mechanizmy obronne alkoholika — minimalizacja
Minimalizacja może przybierać różne formy, takie jak:
- Bagatelizowanie skutków picia - osoba uzależniona może twierdzić, że skutki jej picia, takie jak problemy zdrowotne, kłopoty w pracy lub w domu, nie są tak poważne, jak inni sugerują.
- Porównywanie się z innymi - alkoholik może porównywać swoje picie do innych osób, które piją więcej lub mają większe problemy związane z alkoholem, aby usprawiedliwić swoje własne zachowanie. Na przykład, może mówić: "nie jestem alkoholikiem, bo nie piję tak dużo jak Marek" lub "nie mam problemu, bo nie piję rano".
- Negowanie ilości spożywanego alkoholu - alkoholik może minimalizować ilość alkoholu, którą konsumuje, mówiąc rzeczy typu: "piję tylko parę piw po pracy" lub "wypiłem tylko jedną butelkę wina", nawet jeśli rzeczywista ilość jest znacznie większa.
- Negowanie wpływu alkoholu na życie - alkoholik może twierdzić, że jego picie nie wpływa na jego pracę, zdrowie, relacje czy inne aspekty jego życia, nawet w obliczu dowodów, że tak właśnie jest. Zdecydowanie łatwiej mu obwinić otoczenie, niż wziąć za cokolwiek odpowiedzialność.
Zachowanie alkoholika wobec żony — izolacja
Jednym z zachowań typowych dla alkoholika, mocno powiązanym z zaprzeczeniem i nieświadomym dążeniem do destrukcji — jest agresja i odpychanie bliskich, którzy zauważają jego problem, starają się pomóc lub stawiają granice.
Takie zachowanie, zwane często agresją defensywną, to skomplikowany mechanizm obronny, który chroni osobę uzależnioną przed konfrontacją z prawdą o jej problemie. Może to wyglądać jak złość, frustracja, krytyka czy oskarżanie innych, szczególnie tych, którzy próbują pomóc. Dla osoby uzależnionej od alkoholu ktokolwiek kwestionujący jego styl życia, nawyki picia lub sugerujący, że może mieć problem z alkoholem, staje się zagrożeniem. Z tego względu pod wpływem alkoholizmu zmienia się nastawienie i zachowanie alkoholika wobec żony, dzieci czy rodziców.
Alkoholik może odrzucić, zranić czy zignorować osoby, które próbują przeciwstawić się jego nawykom picia, bo to jest dla niego wygodne i pozwala utrzymać status quo. Z jednej strony może on czuć, że te osoby przeszkadzają w jego "swobodzie" picia. Z drugiej strony, konfrontacja z prawdą o swoim problemie może wywołać uczucie wstydu, winy i lęku.
Z czasem to zachowanie prowadzi do izolacji, zaniedbywania relacji i dalszej eskalacji problemów. Przestaje to być wyborem — staje się częścią choroby uzależnienia. W konsekwencji, osoby pragnące pomóc alkoholikowi mogą czuć się bezradne, zdezorientowane i zranione.
Więcej o typowych zachowaniach alkoholika napisaliśmy w artykule pt. "Dlaczego alkoholik manipuluje?" Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do przeczytania.
Głód alkoholowy i zespół odstawienia
Osoby uzależnione, które decydują się na trzeźwość, natrafiają na bardzo poważne przeszkody, które najczęściej przyczyniają się do rezygnacji z abstynencji.
Pierwszym z nich jest Zespół Abstynencyjny, któremu szczegółowo poświęciliśmy osobny artykuł — zachęcamy do lektury. Zespół odstawienia to występujące po zaprzestaniu picia bardzo nieprzyjemne dolegliwości, które mogą być zagrożeniem dla zdrowia i życia alkoholika. Jest to reakcja organizmu na brak substancji psychoaktywnej. Objawy są tak nieprzyjemne i ciężkie do zniesienia, że alkoholicy decydują się na "klina", który niweluje objawy, jednocześnie niwecząc po raz kolejny abstynenckie plany.
Jeżeli osobie uzależnionej uda się przetrwać zespół odstawienia (samodzielnie, z pomocą detoksu czy innych metod), choroba alkoholowa nie przemija. Występują tak zwane głody alkoholowe. Głód alkoholowy to stan niezwykle silnego pragnienia picia alkoholu, który występuje u alkoholików (nawet po wielu latach abstynencji). Jest to szczególnie trudny okres dla uzależnionych zdecydowanych na abstynencję. W trakcie głodu alkoholowego mogą wystąpić rozdrażnienie, zły nastrój, lęk, złe samopoczucie, zmęczenie, dyskomfort, brak apetytu, bezsenność, obsesyjne myśli na temat picia i inne przykre objawy.
Co czuje alkoholik, kiedy nie pije?
Poza wyżej wymienionymi, przykrymi objawami, z jakimi zmagają się osoby uzależnione, należy również wspomnieć o zaburzeniach związanych z własnym poczuciem wartości i postrzeganiem samego siebie. Osoby, które zdecydowały się podjąć leczenie, mówią bardzo często o poczuciu winy i wstydzie. O własnej bezradności, ogromie konsekwencji i szkód, które wyrządziły. Poczucie własnej wartości jest bardzo, bardzo niskie. Terapia alkoholowa pozwala im na przepracowanie wszystkich emocji i uczuć, zrozumienie siebie i mechanizmów choroby. Pozwala na godne życie z własnym uzależnieniem, w trzeźwości.
Świadomość choroby
Świadomość choroby jest pierwszym, najważniejszym krokiem w drodze do szczęśliwego, trzeźwego życia. Wiele osób próbuje zdrowieć z uzależnienia bez wsparcia specjalistów czy ludzi doświadczonych, jednak w większości przypadków jest to niemożliwe - zaprzestanie picia jest dopiero pierwszym krokiem w zdrowieniu z choroby uzależnienia. Dlaczego? Odpowiedź znajdziesz w artykule - Kim jest suchy alkoholik?.
Wsparcie najbliższych jest bardzo ważnym aspektem w trakcie trzeźwienia alkoholika. Zrozumienie i akceptacja mają duże znaczenie w procesie terapeutycznym. Dlatego osoby, których ktoś z bliskich nadużywa alkoholu, powinny poznać specyfikę, mechanizmy i działanie choroby alkoholowej. Nierzadko sami także wymagają pomocy. NASZ DOM oferuje wsparcie zarówno dla alkoholików, jak i jego najbliższych. Potrzebujesz pomocy? Zadzwoń do mnie.
Dariusz Siudak
właściciel Ośrodka NASZ DOM
terapeuta uzależnień
uzależniony, zachowuje abstynencję od ponad 30 lat
Od początku swojej pracy zawodowej kieruje się przekonaniem, że nie ma beznadziejnych uzależnionych. Są tylko tacy, którzy utracili nadzieję…
tel. 698 323 698